Gehoornde klaverzuring is een plantje dat je vaak onverwacht in de tuin aantreft. Het groeit laag tegen de grond, heeft gele bloempjes en driebladige blaadjes die een beetje lijken op klaver. Het is afkomstig uit Zuid-Afrika, maar voelt zich hier in Europa ook prima thuis. In korte tijd kan het hele stukken tuin overnemen, zeker als de omstandigheden gunstig zijn. Veel mensen vragen zich af of dit kruid nou echt schadelijk is, of dat we er misschien ook iets nuttigs mee kunnen doen.
Als je goed kijkt naar de gehoornde klaverzuring, zie je hoe slim deze plant zich weet te verspreiden. De zaadjes worden met kracht uit de peultjes geslingerd en komen daardoor meters verderop terecht. Zo duikt de plant ineens op tussen je sierplanten of in de voegen van je terras. Toch is het niet alleen maar een indringer. Wie zich wat verder verdiept in deze plant, ontdekt dat er ook kanten aan zitten die je zou kunnen benutten, in plaats van hem meteen uit de tuin te willen verbannen.
Gehoornde klaverzuring?
De gehoornde klaverzuring is niet per se giftig of gevaarlijk, maar het is wel een taaie concurrent in je tuin. Vooral mensen die een strak gazon willen of een goed georganiseerde moestuin, hebben vaak last van deze plant. De reden dat hij zo lastig te bestrijden is, zit hem in de combinatie van bovengrondse zaadverspreiding en ondergrondse worteluitlopers. Je trekt het plantje weg en denkt dat je ervan af bent, maar een week later komt het gewoon weer op. Toch kun je er ook op een andere manier naar kijken: wat kunnen we ermee doen? Kun je het eten? Helpt het ergens tegen? En wat als je het gewoon op de juiste plek laat staan?
5kg - Onkruidverdelger - Geschikt voor 250m² - Onkruidbestrijder
Wat kun je doen om de gehoornde klaverzuring te bestrijden?
De eerste stap is altijd: voorkomen dat het zich verspreidt. Als je ziet dat er bloemen of zaaddoosjes aan komen, verwijder die dan zo snel mogelijk. Op die manier voorkom je dat de plant zich nog verder door je tuin verspreidt. Dat kan gewoon met de hand, zonder chemische middelen.
Daarna kun je de hele plant met wortel en al proberen uit te trekken. Dat moet je voorzichtig doen, liefst als de grond wat vochtig is. Dan komen de wortels makkelijker mee. Gebruik eventueel een onkruidsteker of een scherp mesje om de wortel uit te graven. Wees geduldig, want het kost tijd om alles echt te verwijderen.
Een andere biologische aanpak is het gebruik van bodembedekkers. Als je bijvoorbeeld de kale stukken grond beplant met lage kruipers of siergrassen, geef je de klaverzuring minder kans om zich te vestigen. Deze planten zorgen voor schaduw op de grond en nemen de ruimte in die anders door de klaverzuring zou worden benut.
Je kunt ook mulchen. Door bijvoorbeeld houtsnippers, stro of bladeren tussen je planten te strooien, leg je als het ware een beschermende laag op de grond. Klaverzuring heeft licht nodig om te ontkiemen, dus zo’n mulchlaag ontmoedigt hem behoorlijk.
Let er ook op dat je geen potgrond of compost gebruikt waarin de plant al aanwezig is. Klaverzuring komt namelijk ook vaak mee met planten die je koopt in tuincentra. Controleer dus altijd goed de potkluit van nieuwe aanwinsten voordat je ze in je tuin zet.
Soms komt klaverzuring door spleten in je terras of oprit. In dat geval kun je met heet water of stoom de plant beschadigen. Doe dit bij voorkeur als de zon schijnt, zodat de hitte goed doordringt in de wortels. Let wel op dat je andere planten of gras niet beschadigt.
Heb je een moestuin? Dan helpt regelmatig schoffelen om jonge kiemplantjes weg te halen voordat ze zich ontwikkelen. Maar doe dit wel met beleid, want te veel schoffelen verstoort de bodemstructuur. Werk liever met de hand en ga systematisch te werk.
Tot slot is het belangrijk om vol te houden. Eén keer per seizoen wieden is niet genoeg. Je moet echt blijven herhalen, zeker in het groeiseizoen van maart tot oktober. Met aandacht en geduld kun je de gehoornde klaverzuring goed onder controle krijgen zonder chemie.
Wat is het grote nadeel van de gehoornde klaverzuring?
Het grootste nadeel is dat de gehoornde klaverzuring zich razendsnel verspreidt. Eén klein plantje kan binnen een paar maanden een heel perk overnemen. Daardoor verstikt het andere planten, vooral jonge zaailingen en lage kruiden die nog niet stevig geworteld zijn.
Daarnaast is het een hardnekkige plant. Zelfs als je denkt dat je hem volledig verwijderd hebt, komt hij toch weer terug. De worteluitlopers blijven onder de grond achter en vormen gemakkelijk nieuwe plantjes. Het is dus moeilijk om er helemaal vanaf te komen.
Een ander probleem is dat de plant vaak in tuinaarde of potgrond wordt meegeleverd. Hij komt dan ongemerkt mee met een nieuwe plant uit het tuincentrum. Voor je het weet, heb je een kolonie klaverzuring in je tuin zonder dat je weet waar die vandaan komt.
Ook in het gazon kan het storend zijn. De gehoornde klaverzuring groeit sneller dan gras en heeft een heel ander bladtype. Daardoor valt hij erg op en kan hij het uniforme uiterlijk van een gazon verstoren. Veel tuinliefhebbers vinden dat storend.
Bovendien kan de aanwezigheid van deze plant betekenen dat je bodem te arm of te zuur is. Klaverzuring voelt zich daar namelijk prettig in. Zijn aanwezigheid kan dus een signaal zijn dat je bodem wat verbetering nodig heeft met compost of kalk.
Kun je de gehoornde klaverzuring nergens voor gebruiken?
Jawel, het is zeker niet zo dat deze plant helemaal nutteloos is. In tegendeel, de gehoornde klaverzuring is eetbaar, zij het met mate. De blaadjes hebben een frisse, zure smaak, een beetje zoals zuring of citroen. Daardoor kun je ze best gebruiken in kleine hoeveelheden in een salade.
Je kunt er ook een thee van trekken. Daarvoor gebruik je de verse blaadjes, liefst jong en mals. Overgiet ze met heet water, laat ze vijf tot tien minuten trekken, en je hebt een verfrissende drank. Deze thee werd vroeger wel gebruikt bij lichte koorts of dorst.
In de volksgeneeskunde werd de gehoornde klaverzuring ook ingezet als middel tegen misselijkheid of om de spijsvertering te ondersteunen. De plant bevat oxaalzuur, en dat kan in hoge hoeveelheden schadelijk zijn, maar in kleine hoeveelheden werkt het juist verfrissend.
Sommige mensen gebruiken de plant zelfs als decoratie op het bord. Door de mooie klaverblaadjes en het frisse zuur voegt het iets toe aan zomerse gerechten. Denk aan vis, gevogelte of koude groentegerechten. Je hoeft dan geen citroen meer toe te voegen.
Je kunt de blaadjes ook fijnsnijden en door roomkaas of boter mengen. Dat geeft een zachte spread met een lichtzure toets, erg lekker op vers brood. Wel altijd goed wassen voor gebruik, zeker als het uit de tuin komt.
Voor kinderen is het plantje ook interessant. Het is leerzaam om ze te laten zien hoe de zaaddoosjes openspringen. Raak ze maar eens aan met een takje en zie hoe de zaden wegspringen. Een kleine natuurles in eigen tuin.
Daarnaast speelt de gehoornde klaverzuring een rol in de biodiversiteit. Sommige insecten, zoals wilde bijen, halen nectar uit de bloempjes. Dus helemaal verbannen hoeft niet per se, zeker niet als je een hoekje in de tuin laat verwilderen.
En tot slot: in de composthoop is deze plant niet schadelijk, zolang je hem er maar in doet vóórdat hij zaad heeft gevormd. Dan verrijkt hij juist de hoop met groen materiaal en breekt prima af.
Conclusie
De gehoornde klaverzuring is een lastpak in veel tuinen, maar niet per se een vijand. Wie begrijpt hoe de plant groeit en zich verspreidt, kan hem onder controle houden zonder chemische middelen. Bovendien is het een plant met mogelijkheden. Je kunt hem eten, er thee van zetten en hij heeft zelfs een rol in de biodiversiteit. Maar als je een strakke tuin wilt zonder ongewenste gasten, zul je er alert op moeten zijn. De gehoornde klaverzuring laat zich niet zomaar wegsturen, maar met geduld, aandacht en een beetje creativiteit kun je het prima de baas worden.
