Mierikswortel kweken is iets wat je gemakkelijk zelf kunt doen, ook als je tuin niet al te groot is. Deze pittige wortel, bekend om zijn scherpe smaak en krachtige aroma, groeit goed in het Nederlandse klimaat. Hij stelt niet veel eisen aan de bodem, maar vraagt wel wat aandacht tijdens het groeien. De wortel groeit onder de grond en heeft flink wat kracht nodig om zich te ontwikkelen, dus een goed losgemaakte aarde is van belang.
Veel mensen kennen mierikswortel alleen uit een potje of als geraspte pasta bij visgerechten. Maar verse mierikswortel is heel anders van smaak. Zodra je hem zelf uit de grond haalt, ruik je meteen de typische scherpe geur. Die geur komt van de mosterdolie die vrijkomt als je de wortel raspt. Je kunt hem gebruiken in koude sauzen, bij gerookte vis, door yoghurt of zelfs gemengd met appelmoes. Wie eenmaal verse mierikswortel uit eigen tuin heeft geproefd, wil nooit meer terug naar de supermarktvariant.
Zelf mierikswortel kweken is niet ingewikkeld, maar vraagt wel wat planning. Je kunt hem zaaien, maar het meest gebruikelijk is om een stukje wortel te planten. Die groeit dan vanzelf uit tot een nieuwe plant. Eenmaal geplant hoef je er nauwelijks nog naar om te kijken. Wel goed om te weten: mierikswortel groeit snel en diep, dus kies een plek waar hij mag blijven staan, of gebruik een grote kuip.
Hoe mierikswortel kweken?
Mierikswortel kun je het beste kweken door een wortelstek te planten in het vroege voorjaar. Het kweken uit zaad is mogelijk, maar langzamer en minder betrouwbaar. De plant groeit uit tot een flinke struik met lange bladeren en diepe wortels. In het tweede jaar is de wortel dik genoeg om te oogsten.
Stap 1, de grond voorbereiden
Voor je mierikswortel kunt planten, moet de grond goed losgemaakt worden. Dat betekent spitten tot minstens dertig centimeter diep. De wortels van mierikswortel groeien recht naar beneden en moeten vrij kunnen doorgroeien zonder harde kluiten of stenen. Gebruik een spitvork en werk rustig, zodat de structuur van de grond luchtig blijft.
Zorg ervoor dat er geen onkruid of oude wortels in de grond zitten. Mierikswortel heeft weinig concurrentie nodig om tot volle wasdom te komen. Onkruid dat vlak bij de jonge scheuten opkomt, haalt te veel voeding uit de bodem. Werk daarom eventueel wat goed verteerde compost door de aarde om de structuur te verbeteren en alvast voeding mee te geven.
Kalk is ook belangrijk, zeker als je op zure grond tuiniert. Mierikswortel houdt van een neutrale tot licht kalkrijke bodem. Je kunt wat dolomietkalk of tuinkalk gebruiken. Doe dat echter niet tegelijk met het composteren, want dan vermindert de werking van beide. Wacht een week tussen beide handelingen.
Stap 2, voordelen van combinatieteelt
Mierikswortel groeit het beste als hij voldoende ruimte heeft. Toch zijn er gewassen die goed naast hem kunnen staan. Combinatieteelt zorgt ervoor dat je de bodem beter benut en dat sommige ziekten of plagen minder kans krijgen. Zo helpt mierikswortel om bodemaaltjes en bepaalde schimmelziekten op afstand te houden.
Goede buren voor mierikswortel zijn onder andere aardbeien, aardappelen en koolgewassen. Aardbeien profiteren van de afweerstoffen van mierikswortel, terwijl kolen zoals broccoli of boerenkool robuust genoeg zijn om naast deze wortel te staan. Ook bieten en radijs doen het goed in de buurt van mierikswortel.
Vermijd combinaties met bonen, erwten of uien. Deze hebben andere bodemvoorkeuren of reageren gevoelig op de uitgescheiden stoffen van mierikswortel. Zorg dat je minstens dertig centimeter afstand houdt tussen de planten, zeker als je meerdere soorten combineert.
Stap 3, Mierikswortel zaaien
Hoewel je mierikswortel kunt zaaien, kiezen de meeste mensen voor het planten van wortelstekken. Die zijn in het voorjaar verkrijgbaar bij tuincentra of online. Het zijn gewoon stukjes wortel van ongeveer vijftien centimeter lang, met een duidelijke groeirichting. De dikkere kant komt boven.
Plant de stek schuin in de aarde, met de top net onder het oppervlak. Houd ongeveer dertig tot veertig centimeter ruimte tussen de planten. Als je toch wilt zaaien, doe dat dan in een bak onder glas vanaf februari. In april kun je de jonge plantjes dan voorzichtig in de volle grond zetten.
Een voordeel van planten boven zaaien is dat je meteen een sterker uitgangspunt hebt. De wortel groeit gelijk door, terwijl zaaien leidt tot kleinere plantjes die gevoeliger zijn voor droogte en slakken. Planten is dus betrouwbaarder en sneller.
Mierikswortel pot 9cm x 9cm, pittig en robuust
Stap 4, Uitdunnen
Wanneer je zaait, is uitdunnen belangrijk. De zaailingen groeien eerst dicht op elkaar, en dat belemmert hun ontwikkeling. Zodra ze drie tot vijf echte blaadjes hebben, moet je de sterkste uitkiezen en de rest weghalen. Houd uiteindelijk één plant per dertig centimeter over.
Heb je wortelstekken geplant, dan is uitdunnen niet nodig. Wel kun je na een paar weken kijken of alle stekken goed aangeslagen zijn. Een enkele stek die niet groeit, kun je vervangen door een nieuwe. Zorg dat de grond altijd licht vochtig blijft tijdens de eerste fase.
Soms groeien er uit één wortel meerdere scheuten. Die kun je voorzichtig losmaken en herplanten. Zo kun je je voorraad uitbreiden zonder nieuwe stekken te kopen. Doe dit bij voorkeur op een bewolkte dag of in de vroege ochtend.
Stap 5, De zorg tijdens de groei
Mierikswortel vraagt weinig verzorging, maar regelmatig water geven is belangrijk, vooral in droge periodes. De wortel groeit het beste als de grond gelijkmatig vochtig blijft. Te nat is ook niet goed, want dan kunnen de wortels rotten. Geef liever één keer per week flink water dan iedere dag een beetje.
Qua voeding heeft mierikswortel genoeg aan compost of een beetje organische mest in het voorjaar. Strooi in juni eventueel een handje extra compost of een beetje beendermeel rond de voet van de plant. Vermijd stikstofrijke meststoffen, want die zorgen voor veel bladgroei en weinig wortelontwikkeling.
Controleer de plant geregeld op slakken, vooral in het begin. Later wordt mierikswortel steviger en minder aantrekkelijk voor vraat. Eventuele zaadstengels kun je beter weghalen. Ze kosten de plant energie en zorgen voor minder stevige wortels.
Stap 6, Mierikswortel oogsten
Mierikswortel oogst je idealiter in het najaar, tussen oktober en december, zodra het blad begint af te sterven. De smaak is dan op z’n krachtigst. Gebruik een spitvork en werk voorzichtig, want de wortel kan gemakkelijk breken. Probeer hem in zijn geheel uit de grond te halen.
Snijd de dikke hoofdwortel af voor gebruik, maar laat een paar zijscheuten zitten. Die kun je opnieuw inplanten op een andere plek of op dezelfde plek, zodat je het jaar erop weer kunt oogsten. Zo blijf je zelfvoorzienend.
Hoe mierikswortel bewaren
Verse mierikswortel bewaar je het beste op een koele, donkere plek. In de kelder of groentela van de koelkast blijft hij zeker twee tot drie weken goed. Wikkel hem in vochtig keukenpapier en stop hem in een afgesloten plastic zak.
Wil je hem langer bewaren, dan kun je de wortel raspen en invriezen. Verdeel hem in porties van bijvoorbeeld vijftien gram per zakje, want ontdooide mierikswortel kun je niet opnieuw invriezen. Ook inmaken in azijn met wat zout en suiker is een goede optie.
Gedroogde mierikswortel verliest veel van zijn smaak, dus dat wordt afgeraden. Gebruik liever invriezen of inmaken als je langer wilt genieten van je oogst.
Hoelang is mierikswortel houdbaar?
In de koelkast blijft mierikswortel ongeveer twee tot drie weken goed. In de diepvries, als hij goed verpakt is, blijft hij zeker zes maanden houdbaar. Inmaak op basis van azijn kan tot een jaar bewaard worden, mits goed afgesloten en koel bewaard.
Conclusie
Mierikswortel kweken vraagt weinig ruimte en levert een krachtige smaakmaker op die je zelf vers uit de tuin kunt halen. Door een goede voorbereiding van de grond en het gebruik van wortelstekken in plaats van zaad, geef je de plant de beste start. Combineer hem met aardbeien of kolen, geef water wanneer nodig, en oogst op het juiste moment voor de scherpste smaak. Bewaar een deel van je oogst in de kelder, vriezer of in een potje met azijn. Zo heb je het hele jaar door je eigen mierikswortel bij de hand.
