Kamille kweken begint met het plezier van je eigen kruidentuin. Kamille, bekend van de rustgevende thee en allerlei gezondheidsvoordelen, is een van de gemakkelijkste kruiden om zelf te telen. Het heeft weinig eisen, groeit snel en geeft bovendien een zachte, bloemige geur aan je tuin of balkon. Het leuke van zelf kamille kweken is dat je met weinig moeite al snel prachtige bloemen hebt die je kunt drogen of vers gebruiken.
Zelf gekweekte kamille biedt meer voordelen dan kamille uit de winkel. Niet alleen weet je zeker dat er geen chemicaliën zijn gebruikt, maar ook heb je altijd verse kamille binnen handbereik. Door kamille zelf te kweken krijg je bovendien inzicht in de plant en kun je precies op het juiste moment oogsten voor optimale smaak en geur. Kamille gedijt zowel in een tuin als in potten, wat het ideaal maakt voor vrijwel iedereen.
Hoe kamille kweken?
Kamille kweken doe je door een geschikte plek te kiezen met goed doorlatende, vruchtbare grond en voldoende zonlicht. Het zaadje kiemt gemakkelijk, waardoor direct zaaien in de volle grond vaak al voldoende resultaat geeft. Ook kun je ervoor kiezen om jonge plantjes te kopen en deze uit te planten. Beide methodes hebben hun eigen voordelen, afhankelijk van hoe snel je bloemen wilt hebben en hoeveel controle je wenst over het proces.
Stap 1, de grond voorbereiden
De voorbereiding van de grond is cruciaal om succesvol kamille te kweken. Kamille houdt van een lichte, losse grond die goed water doorlaat, zodat de wortels niet te lang nat blijven. Voor het beste resultaat is het verstandig om de grond eerst grondig te bewerken. Spit de grond goed om en verwijder stenen, wortelresten en onkruid. Hierdoor wordt de grond luchtiger en krijgen de jonge wortels gemakkelijker ruimte om te groeien.
Kamille groeit het liefst in lichtzure tot neutrale grond, met een pH-waarde tussen de 6,0 en 7,0. Mocht je twijfelen over de zuurtegraad van je bodem, dan kun je eenvoudig een bodemtest doen. Eventueel kun je wat compost toevoegen om de bodemstructuur te verbeteren. Compost voegt niet alleen voedingsstoffen toe, maar zorgt ook voor een betere structuur en luchtigheid van de bodem.
Het toevoegen van compost of goed verteerde mest moet ongeveer een week voor het zaaien gebeuren. Meng dit goed door de bovenste laag van de aarde. Dit geeft de bodem tijd om de voedingsstoffen op te nemen en voorkomt dat de wortels direct contact maken met meststoffen die nog niet volledig verteerd zijn.
Zorg dat de plek waar je kamille gaat kweken voldoende zonlicht krijgt. Kamille houdt van volle zon, minimaal zes uur per dag. Maar mocht je tuin deels in de schaduw liggen, dan is dit niet meteen een probleem. Kamille past zich redelijk goed aan en zal ook bij minder zonlicht groeien, al kan dit invloed hebben op de bloei.
Tot slot is het aan te raden om de grond vlak voor het zaaien nogmaals lichtjes los te harken. Hiermee zorg je ervoor dat het zaad goed contact maakt met de grond en makkelijker kan kiemen.
Stap 2, voordelen van combinatieteelt
Kamille is een ideale plant voor combinatieteelt. Combinatieteelt houdt in dat je verschillende planten bij elkaar zet die elkaar ondersteunen, beschermen tegen ziektes, of zelfs de smaak verbeteren. Dit is vooral nuttig in een moestuin waar ruimte vaak beperkt is.
Kamille is bekend om zijn positieve effect op andere planten. Vooral groenten zoals kool, bonen, aardappelen en ui hebben profijt van kamille als buurplant. Kamille helpt namelijk schadelijke insecten af te weren, terwijl het tegelijkertijd nuttige insecten zoals bijen en vlinders aantrekt. Dit zorgt voor een betere bestuiving en dus een grotere oogst.
Ook kruiden zoals basilicum en munt gedijen prima naast kamille. Kamille bevordert namelijk niet alleen de groei, maar helpt ook om ziekten als schimmelvorming en bladluis te voorkomen. Kruiden en kamille versterken elkaar bovendien in smaak en geur, waardoor je een aromatische en gezonde tuin krijgt.
Wanneer je kamille bij komkommer, wortel of knoflook plaatst, zul je merken dat deze groenten aanzienlijk beter groeien. Kamille verbetert namelijk de grondkwaliteit, waardoor andere gewassen makkelijker voedingsstoffen opnemen. Dit leidt tot sterkere planten die minder snel last krijgen van ziektes of plagen.
Tot slot zorgt combinatieteelt ervoor dat je tuin optimaal benut wordt. Door planten zoals kamille, met een relatief bescheiden wortelstelsel, te combineren met planten die dieper wortelen, voorkom je concurrentie om voedingsstoffen. Je benut daarmee effectief de ruimte en houdt je tuin gezond.
Stap 3, Kamille zaaien of planten
Kamille kan je zowel zaaien als planten. Direct zaaien in de volle grond doe je vanaf april tot juni, wanneer het gevaar op vorst is geweken. Verspreid de zaadjes losjes op de grond en bedek ze lichtjes met een dun laagje aarde. Zorg ervoor dat de zaadjes voldoende vocht krijgen totdat ze kiemen, wat meestal binnen twee weken gebeurt.
Een andere optie is om kleine kamilleplantjes te kopen en deze uit te planten. Dit is vooral handig wanneer je laat bent met zaaien of direct resultaat wilt zien. Uitplanten kan vanaf mei, zodra de temperaturen stabieler zijn. Plant ze ongeveer twintig centimeter uit elkaar zodat ze ruimte hebben om te groeien.
Kamille doet het ook uitstekend in een pot, wat ideaal is voor balkons of vensterbanken. Zorg wel dat je pot groot genoeg is en voorzien van drainagegaten, zodat overtollig water weg kan lopen. Kamille in een pot vraagt iets meer aandacht qua water geven, maar gedijt verder net zo goed als kamille in de tuin.
Het voordeel van kamille in potten is dat je deze eenvoudig kunt verplaatsen, bijvoorbeeld als het weer wisselvallig is. Kies voor een lichte, goed doorlatende potgrond en houd de grond licht vochtig maar niet drijfnat.
Kamille is een vrij sterke plant, en zaait zichzelf gemakkelijk uit. Dit betekent dat eenmaal geplant, je vaak jaar na jaar kunt genieten van nieuwe kamilleplantjes zonder opnieuw te zaaien.
Stap 4, De zorg tijdens de groei
Kamille groeit snel, maar heeft tijdens de groei wel wat aandacht nodig. Een van de belangrijkste aspecten is water geven. Kamille houdt niet van natte voeten, maar ook niet van uitdroging. Geef dus regelmatig een beetje water, vooral bij droog weer, maar voorkom dat de grond drassig wordt. Bij kamille in potten moet je vaker controleren, omdat potgrond sneller uitdroogt.
Wat voeding betreft is kamille niet veeleisend. Als je in voedzame grond hebt gezaaid, is extra mest meestal niet nodig. Wil je toch bijvoeden, gebruik dan een natuurlijke meststof met lage stikstofwaarde, zoals compostthee of verdunde brandnetelgier. Te veel stikstof zorgt voor lange, slappe stelen en minder bloei. Dat wil je natuurlijk vermijden.
Kamille groeit het beste in volle zon, maar kan ook lichte schaduw verdragen. Let er tijdens de groei op dat de planten niet overwoekerd raken door onkruid. Regelmatig wieden en luchtig houden van de bodem rond de plant helpt bij een gezonde groei en voorkomt schimmelproblemen. Kamille is van nature vrij sterk en wordt zelden ziek, maar een gezonde bodemstructuur draagt altijd bij aan vitaliteit.
Wanneer de kamille begint te bloeien, zie je de karakteristieke witte bloemetjes met geel hart. Die bloei is niet alleen mooi, maar ook functioneel. Hoe meer zon, hoe sneller de bloei. Als de bloemetjes opengaan, kun je ze al gaan gebruiken, maar laat de plant vooral nog even staan om verder te bloeien.
Let op of de plant zichzelf begint uit te zaaien. Dit gebeurt vaak na de bloei. Als je dat niet wilt, kun je de bloemen tijdig verwijderen. Maar wil je juist een natuurlijk stukje tuin, dan laat je de natuur z’n gang gaan. De jonge kamilleplantjes verschijnen dan vanzelf in het voorjaar.
Stap 5, Kamille oogsten
Kamille oogst je op het moment dat de bloemetjes volledig geopend zijn, maar nog niet beginnen te verwelken. Dit is meestal zo’n twee tot drie weken na de eerste bloei. Oogsten doe je bij voorkeur op een droge ochtend, wanneer het dauw opgedroogd is en de bloemen het meeste aroma bevatten.
Je oogst enkel de bloemetjes, zonder steel. Gebruik je vingers of een klein schaartje om de bloemhoofdjes af te knippen. Werk voorzichtig, zodat je de plant niet beschadigt. Een gezonde kamilleplant blijft doorgroeien en produceert bij regelmatig oogsten steeds weer nieuwe bloemen.
Kamille kan je in meerdere rondes oogsten. De bloei duurt vaak enkele weken, afhankelijk van het weer. Na de eerste oogst zal de plant opnieuw bloeien als je haar goed verzorgt. Zo kun je meerdere keren per seizoen kamille verzamelen.
Na het oogsten leg je de bloemen uit op een rek of doek op een luchtige, droge plek uit de zon. Zo behouden ze hun geur en geneeskracht. Laat ze goed drogen, want halfdroge bloemen kunnen gaan schimmelen als je ze bewaart. Bewaar ze pas als ze echt kurkdroog aanvoelen.
Gedroogde kamille is uitstekend te gebruiken voor thee, kompressen, stoombaden of in cosmetische toepassingen zoals gezichtstonics en badolie. Vers gebruik kan ook, maar dan moet je snel zijn want verse bloemen bederven binnen een paar dagen.
Stap 6, Vermeerderen
Kamille kun je heel gemakkelijk vermeerderen. De meest gebruikelijke manier is via zaad. Kamille zaait zichzelf uit als je de bloemen laat uitbloeien en de zaden rijpen. In het voorjaar zie je dan vanzelf nieuwe plantjes opduiken rond de oude standplaats. Deze zaailingen kun je eventueel verplanten naar een andere plek.
Wil je meer controle over het proces, dan kun je ook zelf zaad verzamelen. Laat daarvoor enkele bloemen volledig uitbloeien. Zodra de bloemhoofdjes bruin worden en de zaden los beginnen te laten, knip je ze af. Laat ze nog even nadrogen op een doek en bewaar de zaden vervolgens op een droge plek tot het volgende voorjaar.
Een andere methode om kamille te vermeerderen is door delen. Vooral bij de meerjarige soorten zoals Roomse kamille kun je de wortelkluit voorzichtig uitgraven en splitsen. Je snijdt de kluit in stukken met elk een gezonde wortel en een paar scheuten, en plant deze vervolgens opnieuw uit. Dit doe je het best in het vroege voorjaar of de herfst.
Het scheuren van kamilleplanten is niet alleen een manier om te vermeerderen, maar helpt ook om oudere planten te verjongen. Na een paar jaar kunnen kamilleplanten houtachtig en minder productief worden. Door te scheuren en opnieuw uit te planten, stimuleer je nieuwe groei en behoud je sterke planten.
Let erop dat je de nieuwe aanplant voldoende water geeft in de eerste weken. De wortels moeten zich eerst goed zetten voordat de plant zelfstandig verder groeit. Daarna is kamille weer net zo makkelijk in onderhoud als voorheen.
Hoe kamille bewaren
Kamille kun je vers gebruiken, maar het is ideaal om te drogen voor langere houdbaarheid. Drogen doe je eenvoudig door de bloemetjes voorzichtig te plukken en deze in een dunne laag uit te spreiden op een schone doek of rekje. Laat de bloemen enkele weken op een donkere, goed geventileerde plek drogen.
Naast drogen kun je kamille ook invriezen. Dit doe je door vers geplukte bloemetjes in een diepvrieszakje te stoppen en goed luchtdicht af te sluiten. Ingevroren kamille behoudt uitstekend zijn aroma en smaak, ideaal voor snelle thee of andere recepten.
Gedroogde kamille is ongeveer een jaar houdbaar, mits droog en donker bewaard. Ingevroren kamille kun je tot zes maanden bewaren zonder significant kwaliteitsverlies.
Conclusie
Kamille kweken is eenvoudig, geeft voldoening en levert heerlijke, gezonde bloemetjes op die je op vele manieren kunt benutten. Met de juiste voorbereiding en wat liefde en zorg, geniet je al snel van eigengekweekte kamille, vers uit je eigen tuin of balkon.
