Andijvie kweken is iets wat je met wat aandacht en liefde al snel onder de knie hebt. Deze veelzijdige bladgroente voelt zich thuis in de meeste moestuinen, en is zowel in het voorjaar als in het najaar een trouwe leverancier van verse bladeren. Omdat andijvie snel groeit en weinig eisen stelt, is het een ideale groente voor wie graag met verse bladgroenten werkt in de keuken.
Er zijn twee hoofdtypes andijvie: de gewone gekrulde andijvie, en de iets bredere, minder bittere breedbladige andijvie. Beide soorten zijn geschikt voor ons klimaat en groeien goed in volle grond. Of je nu kiest voor andijviestamppot, rauwe andijviesalade of roerbak, vers geoogste andijvie uit eigen tuin is net iets frisser en steviger dan die uit de winkel.
Wie eenmaal andijvie heeft geoogst uit de eigen tuin, zal het verschil meteen proeven. Het is bovendien een groente die je met relatief weinig verzorging, maar wel met een beetje kennis, tot een succesvol gewas kunt maken.
Hoe andijvie kweken?
Andijvie kweken begint met een goede voorbereiding van de grond en de keuze tussen zaaien of jonge plantjes kopen. Vanaf april tot in augustus kun je andijvie zaaien of planten. Je kunt het in rijen zaaien of losse plantjes uitplanten. Voor de herfstteelt is juli een uitstekend moment, zodat je in september of oktober nog kunt oogsten.
Andijvie houdt van een losse, voedzame bodem die het vocht goed vasthoudt. Daarnaast is het handig om te weten welke planten goed samengaan met andijvie. Denk bijvoorbeeld aan prei, koolrabi of bonen, waarmee je slim gebruik maakt van de ruimte en de bodem.
Als je zelf zaait, moet je de plantjes later uitdunnen of verspenen. Bij gekochte plantjes is dat niet nodig, maar daar hangt natuurlijk wel een prijskaartje aan. Het is ook belangrijk de jonge planten goed te verzorgen tijdens droge periodes en ze indien nodig extra voeding te geven.
Stap 1, de grond voorbereiden
Een goede voorbereiding van de grond maakt het verschil tussen magere groei en een rijke oogst. Begin met het losmaken van de bovenlaag van je moestuin. Gebruik hiervoor een spitvork of woelriek, zodat je de structuur van de aarde luchtig maakt zonder het bodemleven te verstoren.
Andijvie doet het goed op een licht vochtige, voedselrijke grond met voldoende organisch materiaal. Meng daarom enkele weken voor het zaaien goed verteerde compost of oude stalmest door de bovenste twintig centimeter van de aarde. Zo geef je de jonge plantjes een vliegende start.
Let erop dat de grond niet te zuur is. Een pH-waarde tussen de 6 en 7 is ideaal. Heb je twijfels, dan kun je een eenvoudige bodemtest doen. Bij een te zure bodem kun je wat kalk toevoegen om de zuurgraad te corrigeren.
Stap 2, voordelen van combinatieteelt
Combinatieteelt betekent dat je planten naast elkaar zet die elkaar versterken of juist beschermen. Bij andijvie helpt dit niet alleen tegen ziektes en plagen, maar het zorgt ook voor een beter gebruik van licht, lucht en voeding.
Goede buren voor andijvie zijn onder andere prei, wortels, koolrabi, bonen en uien. Deze planten halen elk andere voedingsstoffen uit de bodem en houden elkaar gezond. Prei bijvoorbeeld werkt als natuurlijke afweer tegen wortelvliegen, terwijl andijvie onkruid onderdrukt met haar dichte loof.
Vermijd echter om andijvie naast andere bladgroenten zoals sla of spinazie te zetten. Die concurreren te veel om dezelfde voedingselementen en maken de bodem arm als je niet regelmatig bijmest. Wissel de plekken in je moestuin daarom af met een goed doordacht teeltplan.
Stap 3, Andijvie zaaien
Andijvie zaaien kan van april tot in augustus. Voor een zomerteelt zaai je in april of mei, voor herfstteelt kies je juli. Zaai op een bewolkte dag of in de avond, zodat het zaad niet uitdroogt en niet te snel opwarmt.
Zaai in rijen met tussen de rijen ongeveer dertig centimeter afstand. In de rij zelf laat je ongeveer vijf centimeter tussen de zaden. Bedek het zaad met een dun laagje aarde en druk het licht aan. Houd de grond vochtig tot de kieming, wat meestal binnen acht tot tien dagen gebeurt.
Wie liever niet zaait, kan ook jonge andijvieplantjes kopen bij een kweker of tuincentrum. Deze kun je direct in de grond zetten, op een onderlinge afstand van ongeveer dertig centimeter. Plant ze niet dieper dan ze in de pot stonden, anders loop je kans op rot.
Stap 4, Uitdunnen
Als je andijvie zelf hebt gezaaid, zul je na ongeveer drie weken moeten uitdunnen. De sterkste plantjes krijgen dan de ruimte om zich verder te ontwikkelen. Laat tussen de planten uiteindelijk zo’n dertig centimeter ruimte.
Trek de zwakste plantjes voorzichtig uit de grond, of knip ze af met een scherp schaartje om de wortels van de buurplanten niet te verstoren. Uitgedunde plantjes kun je eventueel elders opnieuw uitplanten, mits ze voldoende wortels hebben.
Bij herplanting van deze jonge andijvies is het belangrijk dat je ze meteen water geeft en de eerste dagen extra in de gaten houdt. Vooral bij warm weer is extra bescherming tegen de zon of uitdroging gewenst.
Stap 5, De zorg tijdens de groei
Tijdens de groeifase vraagt andijvie regelmatig water, zeker in droge periodes. Geef bij voorkeur in de ochtend of de avond water, zodat het niet te snel verdampt. Zorg dat de grond vochtig blijft, maar niet kletsnat.
Naast water heeft andijvie baat bij extra voeding. Gebruik bijvoorbeeld een vloeibare groentemest of compostthee eens per twee weken. Let op dat je niet te veel stikstof geeft, anders krijg je veel blad maar weinig stevigheid.
Hou ook het onkruid in de gaten. Andijvie groeit het liefst zonder concurrentie om water en licht. Een mulchlaag van stro of gras helpt om onkruid te onderdrukken en tegelijk vocht vast te houden in de bodem.
Stap 6, Andijvie oogsten
Je kunt andijvie oogsten zodra de bladeren groot genoeg zijn om te snijden, meestal zes tot acht weken na het planten of zaaien. Voor stamppot en warme gerechten wacht je tot de krop mooi vol en stevig is.
Snij de plant net boven de wortelhals af met een scherp mes. Je kunt ook bladeren plukken in plaats van de hele plant, vooral als je rauwe andijvie in salade wilt gebruiken. Zo groeit de plant nog even door.
Hoe andijvie bewaren
Vers geoogste andijvie kun je het beste zo snel mogelijk gebruiken. In de koelkast blijft andijvie drie tot vijf dagen goed als je de bladeren in een vochtige doek wikkelt of bewaart in een open zak.
Je kunt andijvie ook invriezen. Blancheer de bladeren eerst kort in kokend water, koel ze snel terug in ijswater, laat ze goed uitlekken en vries ze daarna luchtdicht in. Zo blijft andijvie tot acht maanden goed in de vriezer.
Een minder bekende methode is inmaken of wecken. Vooral voor soepen of stamppot kun je andijvie in glas bewaren met wat zout of bouillon. In een koele kelder blijven deze potten enkele maanden goed.
Hoelang is andijvie houdbaar?
In de koelkast: drie tot vijf dagen
In de diepvries: tot acht maanden (na blancheren)
In weckpotten: tot zes maanden, mits goed gesteriliseerd en luchtdicht afgesloten
Conclusie
Andijvie kweken is een toegankelijke manier om je moestuin te verrijken met een veelzijdige groente. Door te letten op een goede bodem, combinatieteelt en verzorging tijdens de groei, kun je meerdere keren per jaar verse andijvie oogsten. Of je nu kiest voor zelf zaaien of jonge plantjes, andijvie past in bijna elke moestuin.
Wie eenmaal de smaak te pakken heeft, zal merken dat het bewaren van andijvie ook goed te doen is, of het nu in de koelkast, vriezer of weckpot is. Met deze kennis kun je het hele jaar door genieten van je eigen andijvie, recht uit de tuin.
