Bramen kweken is iets wat steeds meer mensen in hun eigen tuin proberen. Niet alleen omdat bramenplanten relatief weinig eisen stellen, maar ook omdat je er jarenlang plezier van kunt hebben. Met de juiste verzorging levert een plant elk jaar opnieuw heerlijke, sappige bramen op. Ze zijn rijk aan vitamine C en K, bevatten flink wat vezels en zijn ook nog eens goed voor het hart. Bovendien hoef je met een eigen plant nooit meer te betalen voor een duur plastic bakje uit de supermarkt.
Als je zelf bramen wilt kweken, is het handig om te beginnen met een bramenplantje. Je kunt ze bijna overal kopen, bijvoorbeeld in het tuincentrum of online. Eenmaal geplant hoef je er niet veel aan te doen, als je tenminste weet wanneer je moet snoeien, bemesten en beschermen tegen vorst. Zelfs in potten kun je bramen kweken, wat het ook geschikt maakt voor kleinere tuinen of balkons. In dit artikel lees je stap voor stap hoe je dit aanpakt.
Hoe bramen kweken?
Hoe bramen kweken? Begin met het kiezen van een gezonde, jonge plant uit het tuincentrum, idealiter tussen maart en juni. Kies een zonnige, beschutte plek in de tuin of op het balkon. Plant de bramenplant in een goed doorlatende, lichtzure bodem. Zorg voor voldoende ruimte, want bramen groeien hard. Gebruik compost en organische mest om de bodem te verbeteren. Bind de jonge plant tegen een klimrek of gespannen draad en houd hem het hele jaar in de gaten. Je zult zien dat de eerste oogst al snel volgt.
Stap 1, Bramenplanten planten
Bramenplanten doen het goed in een vruchtbare, lichtzure grond. Een pH-waarde tussen de 5 en 6,5 is ideaal. Voor je gaat planten, is het verstandig om de grond los te maken en te verrijken met compost of goed verteerde mest. Zorg dat de grond goed draineert, want bramen houden niet van natte voeten. Een zonnige plek met beschutting tegen de wind is perfect.
De beste tijd om bramen te planten is het voorjaar, tussen maart en mei. Je kunt ze ook nog in juni planten, mits je zorgt voor voldoende water. Zet de planten 2 meter uit elkaar, zodat ze genoeg ruimte hebben om te groeien en te woekeren zonder elkaar te verstikken. Maak een plantgat van ongeveer 20 centimeter diep en geef na het planten royaal water.
Wil je liever zelf zaaien in plaats van een plantje kopen? Dat kan, maar het is een stuk lastiger en duurt veel langer voordat je resultaat ziet. Bramenzaad heeft koude stratificatie nodig. Dat betekent dat je het zaad eerst een paar weken in de koelkast moet bewaren in vochtige aarde, voordat je het in het voorjaar buiten kunt zaaien.
Een bramenplant kan ook prima in een grote pot groeien. Kies dan wel voor een diepe pot met een diameter van minstens 40 centimeter. Zorg voor voldoende afwateringsgaten en vul de pot met goede potgrond gemengd met compost. Zet de pot op een zonnige plek en geef regelmatig water. Het voordeel van een pot is dat je de plant makkelijk kunt verplaatsen bij extreme kou.
Vergeet bij het planten niet om een klimstructuur aan te leggen, zoals een pergola, draad of hekwerk. Bramen hebben steun nodig om zich goed te kunnen ontwikkelen. Bind jonge takken voorzichtig vast zodat ze mooi omhoog groeien.
Tot slot is het verstandig om de bodem af te dekken met stro of houtsnippers. Zo voorkom je onkruid en blijft de bodem vochtig en luchtig. Dit helpt de wortels zich beter te ontwikkelen en zorgt voor een gezondere plant.
Stap 2, Verzorging
Een bramenplant heeft weinig verzorging nodig, maar wat je doet, moet je goed doen. Geef in het voorjaar en bij droogte extra water. Zeker als de vruchten bijna rijp zijn, is het belangrijk dat de plant voldoende vocht krijgt. Een gebrek aan water kan leiden tot kleine, droge vruchten.
In maart of april kun je de plant bemesten met organische mest. Herhaal dit eventueel nog eens in juni. Gebruik compost, oude stalmest of een specifieke fruitstruikenmest. Bemest nooit vlak voor het oogsten, dat komt de smaak van de bessen niet ten goede.
Bescherm de plant tegen vorst, vooral in de eerste jaren. In de winter kun je de wortels beschermen met een laag stro of bladeren. In het voorjaar, als de bloemen opengaan, is vorst nog gevaarlijker. Een late nachtvorst kan je hele oogst vernietigen. Dek bij dreigende vorst de bloesems af met vliesdoek.
Bramen zijn gevoelig voor wisselteelt. Zet ze daarom niet telkens op dezelfde plek waar eerder frambozen of andere Rubus-achtigen hebben gestaan. Dit voorkomt bodemmoeheid en vermindert de kans op ziektes.
Combinatieteelt kan de gezondheid van je plant verbeteren. Plant bijvoorbeeld knoflook of uien in de buurt van je bramenstruik. Deze helpen schimmels en insecten op afstand te houden. Ook goudsbloemen en afrikaantjes werken goed als natuurlijke bescherming.
De bloei begint in mei of juni, afhankelijk van het ras en het weer. Bramen hebben bestuiving nodig, maar dat regelen bijen en hommels meestal vanzelf. Door meerdere planten bij elkaar te zetten, verhoog je de kans op kruisbestuiving en dus op een rijkere oogst.
Stap 3, Bramen oogsten
De oogstperiode ligt meestal tussen augustus en september, soms al eind juli als het warm voorjaar is geweest. Je oogst bramen als ze diepzwart, zacht en zoet zijn. Pluk bij voorkeur in de ochtend, als het nog koel is.
Gebruik je vingers of een klein schaartje om de bramen los te maken. Probeer niet te trekken, want dan beschadig je snel de plant én de vrucht. Pluk alleen volledig rijpe bessen, want bramen rijpen niet na.
Bramen zijn kwetsbaar en moeten snel verwerkt worden. Leg ze voorzichtig in een lage schaal en vermijd stapelen. Bramen kneuzen snel en dat zorgt voor schimmelvorming binnen enkele dagen.
Stap 4, Bramenplanten snoeien
Snoeien is essentieel voor een gezonde plant en een goede oogst. De oude scheuten die vrucht hebben gedragen, snoei je na de oogst tot aan de grond terug. Dat doe je het beste in september of oktober.
In de winter kun je de resterende stengels tot één meter inkorten. Laat maximaal vijf tot zes gezonde scheuten per plant staan. Bind deze vast aan het klimhulpmiddel, zodat ze zich goed kunnen ontwikkelen.
Door jaarlijks te snoeien houd je de plant luchtig, voorkom je ziekten en stimuleer je de groei van nieuwe vruchtbare scheuten. Verwijder ook eventuele wilde uitlopers rond de voet van de plant.
Ziekten en plagen
Bramen zijn gevoelig voor verschillende ziekten en plagen. Een veelvoorkomend probleem is roest, herkenbaar aan oranje vlekjes op de bladeren. Knip aangetaste bladeren weg en gebruik een aftreksel van brandnetel als natuurlijke versterking.
De frambozenkever is een andere boosdoener. Zijn larven nestelen zich in de vrucht. Besproei de planten in het voorjaar met een aftreksel van knoflook of smeerwortel om de kever te verjagen.
Bladluizen kunnen zich in grote groepen op jonge scheuten verzamelen. Je kunt ze wegspoelen met een harde waterstraal of behandelen met een mengsel van water en zachte zeep.
Vogels zijn dol op bramen. Bescherm je planten met netten of bouw een eenvoudige kooi van gaas. Zorg ervoor dat vogels zich niet kunnen verstrikken in het net.
Tot slot kan de bramengalmijt voor misvormde of roze bramen zorgen. Verwijder dan direct alle aangetaste vruchten en snoei rigoureus terug.
Bramenrassen die je zelf kunt kweken
Er zijn verschillende rassen die het goed doen in de moestuin. De ‘Thornless Evergreen’ is een klassiek ras zonder stekels dat rijkelijk vruchten geeft. De bramen zijn wat kleiner, maar aromatisch en goed voor jam.
‘Loch Ness’ is een stevige bramenplant met grote, glanzende vruchten. Ze rijpen eind juli en zijn geschikt voor zowel directe consumptie als verwerking.
De ‘Chester Thornless’ is populair vanwege zijn lange oogstperiode en goede ziekteresistentie. Hij geeft stevige bramen die lang houdbaar zijn.
Hoe bramen bewaren
Bramen kun je op verschillende manieren bewaren. In de koelkast blijven ze 2 tot 3 dagen goed. Leg ze op een keukenpapiertje in een lage schaal en dek ze licht af met folie.
In de diepvries kun je bramen tot 12 maanden bewaren. Spreid ze eerst los op een bakplaat en vries ze in, zo blijven ze mooi los. Daarna kun je ze in diepvrieszakken of bakjes doen.
Inmaken is een andere optie. Je kunt bramen inmaken in suikerwater of verwerken tot jam, compote of siroop. Ingeweckte bramen blijven zeker 6 tot 12 maanden goed in een koele kelder.
Conclusie
Bramen kweken is een verrijking voor elke tuin. Met weinig moeite kun je jaren achtereen genieten van sappige vruchten, vers van eigen struik. Of je nu kiest voor een stekelloos ras, een potplant op het balkon of een klimplant tegen een pergola, bramen zijn veelzijdig, gezond en dankbaar. Zorg voor een goede start, verzorg de plant met aandacht en oogst met liefde. Dan levert de natuur jou het allerlekkerste wat ze heeft.
